Ujeżdżenie

Rytmiczne unoszenie się jeźdźca z siodła podczas jazdy kłusem na koniu, w takt jego ruchu, w celu zamortyzowania wstrząsów i odciążenia grzbietu końskiego.

Specjalne spodnie do jazdy konnej zapewniające swobodę ruchów, nie posiadające ciasnych szwów po wewnętrznej stronie nóg (tam, gdzie nogi przylegają do siodła lub konia). Chronią przed obtarciami, pozwalają na wygodny i prawidłowy dosiad.

Najszybsza odmiana chodu końskiego; występują w nim 4 takty uderzeń kopyt. Nogi koniastawiane są w kolejności: lewa tylna – prawa tylna – lewa przednia – prawa przednia lub odwrotnie, poczynając od nogi prawej tylnej. Następnie występuje faza lotu, kiedy wszystkie nogi konia znajdują się w powietrzu Cwał jest odmianą galopu wyciągniętego – oprócz tego, że ślady kopyt tylnych przekraczają ślady kopyt przednich, koń porusza się tak szybko, że rozbija chód na cztery takty. Noga prowadząca pracuje w cwale tak samo, jak w galopie. W cwale jeździec unosi się z siodła do pół-siadu, odciążając w ten sposób grzbiet konia. Cwał jest chodem wykorzystywanym podczas wyścigów konnych. Najszybsze konie świata (pełna krew angielska) cwałują z prędkością ponad 60 km/h.

Miejsce przeprowadzania konkursów w ujeżdżeniu. Czworoboki mogą być piaszczyste lub trawiaste i mieć wymiary 20 x 40 m (tzw. "mały czworobok", klasy niższe) albo 20 x 60 m ("duży czworobok", klasy wyższe). Czworobok jest oznaczony tablicami z literami i ogrodzony szrankami.

Okrycie konia, zakrywające jego cały tułów (kłodę), zad i czasem szyję, wykonane z różnych materiałów w zależności od funkcji, jaką mają spełniać. Derki mocuje się paskami przebiegającymi w okolicy mocowania popręgu oraz między tylnymi nogami konia.

Pokrój, zewnętrzna budowa ciała zwierzęcia (konia, bydła, psa), zgodna z wzorcami rasy.Pokrój jest to zespół zewnętrznych cech budowy ciała zwierzęcia określających stan rozwoju kośćca i umięśnienia oraz proporcje pomiędzy nimi, czyli harmonijność budowy ciała.

Koń fryzyjski (tzw. fryz) – rasa koni zimnokrwistych, pochodząca z historycznej krainy Fryzji (w dzisiejszej Holandii). Charakterystyczną cechą tych koni jest ich zazwyczaj kare (rzadziej skarogniade) umaszczenie, bujna grzywa, ogon i szczotki pęcinowe oraz wysokie i efektowne chody.

Galop - jest chodem trzytaktowym konia, jeden "skok" nazywa się z francuskiego foulée. Po każdej foulée konia następuje faza zawieszenia. W zależności od tego, która para kończyn wysuwa się bardziej do przodu, rozróżniamy galop z prawej lub lewej nogi. Zwykle koń galopuje na nogę odpowiadającą kierunkowi ruchu (wewnętrzna para nóg wysuwa się do przodu). Jeżeli wysuwająca się do przodu para kończyn jest parą zewnętrzną, koń porusza się kontrgalopem.
Rozróżniamy następujące tempa galopu:
Galop roboczy
Jest to galop w naturalnym rytmie konia; równomierny i rytmiczny; stosowany w dyscyplinie ujeżdżenia podczas wykonywania większości figur na czworoboku np. wolty i ciągi.
Galop pośredni
Zmusza konia do wzmożonej pracy grzbietem oraz zwiększenia stopnia uginania i prostowania tylnych kończyn. Tempo równomierne wynosi 340-350 m/min.
Galop zebrany
Zwolniony do minimum. Dzięki maksymalnemu podstawieniu zadu środek ciężkości przesuwa się do tyłu. Szyja jest wygięta, wysoko podniesiona, czoło pionowo. Galop zebrany wymaga od konia
gibkości i dobrego wytrenowania. Chód ten bardzo obciąża stawy skokowe, nie należy go więc nadużywać. W ujeżdżeniu na czworoboku stosowany przy wykonywaniu np. półpiruetów i piruetów.
Galop wyciągnięty
Koń wydłuża nogi na tyle, na ile pozwala mu budowa jego ciała. Ruchy są bardziej wyciągnięte niż w galopie pośrednim. Tempo wynosi około 33 km/godz.
Galop wyścigowy - cwał.

Bezwędzidłowa uzda działająca na zasadzie dźwigni, uciskająca nos konia. Jest ona przeznaczone dla koni, które nie tolerują wędzidła lub koni z problemami zębowymi. mocniejsze i należy uważać, gdyż przy mocnym szarpnięciu można złamać koniowi kość nosową. Najczęściej używane do skoków i westernu.

Śruba wkręcana w podkowę konia chroniąca przed ślizganiem na trawie lub lodzie

Święto myśliwych, leśników i jeźdźców, organizowane na koniec sezonu, zwykle na początku listopada. W ten dzień urządzana jest gonitwa, podczas której konno ściga się tzw. lisa, jeźdźca z ogonem przypiętym do lewego ramienia. Ten, kto go zerwie, wygrywa.

Dwutaktowy chód, w którym koń stawia na przemian obie prawe i obie lewe nogi, inaczej zwany kroczem lub chodem wielbłądzim. Inochodźce poruszają się w ten sposób niezależnie od prędkości, w szybszym ruchu między kolejnymi taktami występuje faza lotu.

(ur. 18 grudnia 1941 w Drogomyślu) – polski sportowiec, jeździec i trener, mistrz olimpijski z 1980, kontynuator polskiej szkoły jazdy; starszy chorąży sztabowy Wojska Polskiego. 17 razy wygrywał Mistrzostwa Polski, a trzykrotnie był wicemistrzem kraju. Trzykrotnie startował w Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1968, 1972 i 1980. Na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 został mistrzem olimpijskim w konkurencji skoków przez przeszkody na koniu Artemor w konkursie indywidualnym i wicemistrzem w zawodach drużynowych. Nieopodal rodzinnego Drogomyśla mieściło się Państwowe Stado Ogierów, i tam właśnie Jan Kowalczyk zaczął stawiać swoje „pierwsze kroki” na koniach. Kiedy miał 14 lat, po raz pierwszy wystartował w zawodach. Zasłużony mistrz sportu, zawodnik CWKS Legia Warszawa.

Chód dwutaktowy konia (również osła, zebry i innych koniowatych). Podczas kłusa dwie przeciwległe kończyny – prawa przednia i lewa tylna (bądź odwrotnie) jednocześnie odbijają się od ziemi.
Istnieją cztery rodzaje kłusa wykonywanego przez konia:
• kłus roboczy – naturalny chód konia, w którym koń porusza się rytmicznie i w równowadze,nie wkładając w to większego wysiłku;
• kłus pośredni – nieco szybszy od kłusa roboczego i wymagający od konia nieznacznego wydłużenia, stosowany jest najczęściej jako jeden z elementów ujeżdżania konia;
• kłus wyciągnięty – przy każdym kroku koń maksymalnie wyciąga kończyny, chód ten wykonuje się jedynie podczas pracy na ujeżdżalni;
• kłus zebrany – koń porusza się z podstawionym zadem, wykroki są mniej obszerne, lecz bardziej efektowne i sprężyste niż w kłusie pośrednim.

Długa, 5-8-metrowa lina, na której prowadzony jest koń podczas lekcji jazdy. Instruktor kontroluje nią konia, aby uczeń mógł skoncentrować się na ćwiczeniu równowagi, wyrabiania dosiadu. Lonża może służyć też do lonżowania konia bez jeźdźca, zamiast jazdy, w celu zapewnienia ruchu koniowi oraz przy ćwiczeniu koni młodych. Lonżowanie konia powinno odbywać się naprzemiennie w obydwu kierunkach, by ćwiczyć równo partie mięśni po obu stronach jego ciała. Ważną pomocą przy lonżowaniu konia jest głos prowadzącego. Niezbędnym akcesorium jest, oprócz lonży, długi bat do lonżowania.

Rodzaj bardzo silnego kiełzna służącego do kierowania koniem. Munsztuk składa się z metalowego drążka, umieszczanego w pysku konia oraz z ustawionych (prawie) prostopadle do niego czanek zakończonych pierścieniami , do których mocuje się paski ogłowia (do czanek górnych) oraz wodze (do czanek dolnych) i drugiego wędzidła w pysku konia (Zazwyczaj zwykłej oliwki). Dodatkowym elementem jest łańcuszek lub pasek zapinany pod pyskiem konia. Siła działania kiełzna jest proporcjonalna do długości jego czanek. W zależności od rodzaju szkoły jazdy, munsztuka używa się w połączeniu ze zwykłym wędzidłem (jeździectwo klasyczne) lub bez (jazda western).

Część ogłowia nakładana na nos konia, wspomagająca działanie kiełzna, ewentualnie służąca do utrzymana go na właściwym miejscu, poprzez ograniczenie koniowi możliwości manewrowania szczęką. Większość ogłowi pozwala na zupełne wypięcie nachrapnika lub na zastąpienie go innym rodzajem.

element rzędu końskiego. Przebiega on pod brzuchem konia, łącząc obie strony terlicy. Jego głównym zadaniem jest utrzymanie siodła we właściwym położeniu na grzbiecie konia. Występują jeszcze popręgi dodatkowe np. w siodłach typu west, oraz przy niektórych typach sakw.
Dopasowanie popręgu:
• Klamry popręgu zapinamy do przystuł (pasy przytwierdzone do terlicy na stałe).
• Jeśli występują 3 przystuły, używamy pierwszej i ostatniej, środkową pozostawiając wolną.
• Popręg powinien przebiegać ok. szerokości dłoni od łokcia konia.
• Optymalne dopięcie pozwala na swobodny ruch klatki piersiowej konia, jednocześnie zapobiegając przesuwaniu się siodła. Przyjęte zostało, że pod popręg powinno się w miarę swobodnie włożyć 2 palce.
• Po przejściu przez konia pewnego dystansu należy sprawdzić stan dociągnięcia popręgu.

Wgłębienia na powierzchni tnącej siekaczy konia, ścierające się w określony sposób w ciągu jego życia. Na podstawie ich wyglądu można więc określi wiek zwierzęcia.

Oko o bezbarwnej tęczówce zwykle występuje razem z latarnią.

Reining jest konkurencją jeździecką w stylu westernowym. Polega na jak najdokładniejszym przejechaniu określonego schematu, zwanego patternem. Całość przejazdu wykonuje się w galopie, prowadząc konia jedną ręką. W ramach patternów wykonuje się rozmaite elementy – jak koła, lotną zmianę nogi, roll back, spin, sliding stop oraz cofanie.

Czterotaktowy, najwolniejszy chód konia. Kolejność stawiania nóg: np. lewa tylna, lewa przednia, prawa tylna, prawa przednia, czy lewa przednia, prawa tylna, prawa przednia, lewa tylna. Prędkość 100 metrów/minutę.
Wyróżniamy:
Stęp zebrany
Ślady tylnych kopyt nie sięgają przednich lub je pokrywają. Praca kończyn w stępie zebranym jest bardzo energiczna. Krok jest krótszy niż w stępie pośrednim, ale bardziej wyniosły.
Stęp pośredni
Ślady tylnych kopyt nieco przekreślają ślady przednich. Koń kroczy energicznie, lecz spokojnie, wyraźnie zaznaczonymi krokami.
Stęp wyciągnięty
Koń porusza się maksymalnie wyciągniętym krokiem, ślady tylnych kopyt wyraźnie przekraczają ślady przednich kopyt.
Stęp swobodny
Zwany również stępem na długiej wodzy, ponieważ jeździec pozwala koniowi swobodnie wyciągnąć szyję i obniżyć głowę. Stosowany jest podczas przerwy w pracy.

(też: dresaż, z fr. dressage – tresura) – olimpijska konkurencja jeździectwa wspierana przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W nowoczesnym ujeżdżeniu, jeździec i koń wykonują serię określonych wcześniej ruchów, zwanych figurami na czworokątnej arenie, zwanej czworobokiem. Znajomość podstaw tej dyscypliny jest konieczna przy uprawianiu innych dyscyplin jeździeckich, np. skoków. Ujeżdżenie jest też jedną z trzech prób, jakie obejmuje wszechstronny
konkurs konia wierzchowego.

Rodzaj kiełzna, element ogłowia wkładany koniowi do pyska w celu przekazywania mu sygnałów i kierowania nim. Istnieje wiele rodzajów wędzideł, które dzieli się ze względu na kryteria:
• Podział ze względu na materiał, z którego kiełzno zostało wykonane:
• metalowe (stopy różnych metali),
• gumowe,
• syntetyczne,
• skórzane.
• Podział ze względu na kształt ogniwa (części pyskowej wędzidła)
• proste, (inne nazwy, to - pełne lub zwyczajne)
• pojedynczo lub podwójnie łamane,
• ze skręconym ścięgierzem,
• wędzidła łamane wielokrotnie.
• Podział ze względu na kształt pierścieni (kółek)
• oliwkowe - zapobiega ono zranieniom konia w kącikach warg; wykonywane jako metalowe łamane, z wąsami,
• z pół wąsem lub z luźnymi pierścieniami.

Takie ustawienie głowy konia, przy którym potylica jest najwyższym punktem, a linia nosa pozostaje nieco przed pionem.